De locatie van een verhaal vind ik net zo belangrijk als de achtergrond van een foto en een decor van een toneelstuk. Misschien zelfs belangrijker. Een locatie die tot de verbeelding spreekt is het halve werk. En een plek die met zoveel zorg is uitgekozen, moet ook een mooie naam hebben. Geen plaatsnaam is zo vaak veranderd als die van het dorp waarin het verhaal van mijn nieuwe roman-in-wording zich afspeelt. De vertelling vindt plaats in een gehucht dat losjes gebaseerd is op een bestaand herbewoond dorp. Losjes, want ik heb het dorp hier en daar aangepast aan het verhaal. De volgorde van de herbouwde huizen is anders, de toegangsweg een tikje minder begaanbaar en het uitzicht nog spectaculairder. Dat kwam nu eenmaal beter uit.
Fictieve namen?
Het bestaande dorp heeft een naam natuurlijk, maar die ga ik niet gebruiken. Ik wil namelijk niet dat de mensen die het dorp kennen denken dat het gehucht in het verhaal overeenkomt met ‘hun’ dorp. Ik wilde dus een geloofwaardige Spaanse plaatsnaam verzinnen van een dorp dat niet bestaat. En ook de omliggende dorpen moesten een andere naam hebben. Een onzalig plan, zo bleek al snel. Ik toetste mijn verzonnen plaatsnamen bij mijn zusje die de regio kent en goed Spaans spreekt. El Fuerza? Nee, dan moet het La Fuerza zijn, want fuerza betekent kracht en is vrouwelijk. L’Abajo? Nee, dat betekent zoiets als ‘daar beneden’ en dat heeft echt een hele rare klank. En zo werd de ene na de andere plaatsnaam de nek omgedraaid.
Despoblados de Huesca
Toen dacht ik aan een serie boekjes die ik had gekocht tijdens mijn ontdekkingstocht naar verlaten dorpen in de Spaanse regio Aragon. Despoblados de Huesca Tomo 1, 2 y 3 van Cristian Laglera is een drieluik over verlaten dorpen in de Spaanse provincie Huesca met heel veel foto’s. Ik had de boekjes na enige aarzeling alle drie meegenomen omdat ik dacht dat ze me van pas konden komen bij mijn onderzoek. Inderdaad bleken de boekjes een schat aan nuttige informatie en inspiratie voor mijn boek. De schrijver heeft voor de serie gedegen onderzoek gedaan en per dorp informatie uit de archieven opgediept. Op zijn website is enorm veel informatie te vinden over al deze dorpen en meer. In een tijdlijn heeft hij de geregistreerde bewonersaantallen gezet en van sommige huizen is zelfs vermeld wie daar hebben gewoond.
Verlaten dorpen
Ineens leek het me handig een plaatsnaam te kiezen van een dorpje dat ooit had bestaan, maar nu nog onbewoond was. Het wemelt in Aragon van de verlaten dorpen. Keuze genoeg dus. Veel van de dorpjes in Despoblados de Huesca hebben zelfs meerdere namen: een officiële naam en een soort bijnaam. In Spanje is het namelijk geen uitzondering als een dorp dezelfde of een vergelijkbare naam heeft als een ander dorp in de omgeving. Puy de Cinca bijvoorbeeld of Muro. Een bijnaam is dan wel zo handig.
Betekenis
De boekjes staan vol mooie namen. Na lang twijfelen kies ik La Sosa. Dat klinkt mooi, vind ik. Ik zoek de betekenis op: ‘soda’ of ‘natriumcarbonaat’ zegt mijn Spaans-Nederlands woordenboek van Wolters. Nou ja, waarom niet? Triomfantelijk noem ik mijn nieuwe plaatsnaam door de telefoon aan mijn zusje. Het blijft stil. Dat zegt ze: ‘Eh, Nique, je weet toch wat dat betekent?’ ‘Jahoor,’ zeg ik, ‘soda’. ‘Tja,’ zegt mijn zusje, ‘dat ook misschien, maar ik ken het woord vooral in de betekenis van sufferd, saaie piet. Misschien is het dialect?’ probeert ze haar woorden te verzachten, maar ze heeft natuurlijk gelijk. Het internet geeft inderdaad een heel ander beeld: saai, vervelend, eentonig, suf. Niet echt een naam die je aan een levendig dorp schenkt.
Spelling
Uiteindelijk kies ik La Fueva, mysterieus, lekker kort en het betekent niks. Bovendien heeft het een overzichtelijke spelling. Dat laatste is ook wel handig, want hoe mooi ik Pelegriñón of Santa Eulelia de Betesa ook vind, ik moet die naam wel tig keer herhalen in het boek hè? Tip voor andere schrijvers-in-spé: het is echt niet handig wanneer je een plaatsnaam met veel accentjes kiest of een plaatsnaam die een halve regel in beslag neemt. Tenzij je natuurlijk het aantal woorden wat op wilt krikken. En als je je plaatsnaam af en toe verkeerd spelt, is het een hele heisa om dat weer goed te krijgen.
La Fueva
Ik ben heel tevreden met mijn uiteindelijke keuze. Het leukste vind ik dat het een echt bestaand dorpje is. In gedachten zie ik lezers Google Maps openen om het plaatsje op te zoeken. Misschien maken ze tijdens een vakantie in Spanje zelfs een omweg om het dorp waarover ze zoveel hebben gelezen te bezoeken. Ik stel me voor hoe ze zich een weg banen door het struikgewas, vervallen paadjes volgen om uiteindelijk bij een groep vervallen Middeleeuwse bouwsels uit te komen. Ik verbeeld me hun verrassing wanneer ze ontdekken dat het dorp dat zij hebben gevonden geen herbewoond dorp is, maar slechts wat overgroeide ruïnes.
Ik hoop dan dat ze hun eigen verhaal maken over hoe de mensen op deze plaats in het verleden hun leven leidden. Misschien raken ze net zo gefascineerd door deze vergeten juweeltjes in het Spaanse landschap als mijn hoofdpersonage. Zo is het mij ook vergaan. Aangestoken door het enthousiasme van mijn zus en zwager ben ik op zoek gegaan naar verlaten dorpen. Ik ben de magie van die dorpjes gaan zien en uiteindelijk ben ik er zelfs een boek over gaan schrijven.
Rapporteer
Mijn reacties