Afdrukken

waslijn2Een dergelijke vraag is me het afgelopen jaar vaak voorgelegd als ik vertelde over mijn schrijverij is:

‘Waarom stuur je je manuscript niet eens naar ….....’

Op de stippellijn kun je een willekeurige grote en bekende uitgever invullen. Het is een logische vraag. En toch: zo eenvoudig is het niet. De kans dat een uitgever een ongevraagd opgestuurd manuscript uitkiest voor publicatie is zo klein dat het de vraag is of het de moeite waard is daar je energie in te steken. Ook uitgevers realiseren zich dat en met de coronacrisis als druppel die de emmer doet overlopen stelden veel van hen een manuscriptenstop in. Dit jaar sloot literair agent Sebes & Bisseling zich daarbij aan en dat leidde tot veel discussie.

Uitgevers worden bedolven onder ongevraagde manuscripten
Het is een logische kosten-baten analyse: wanneer van de 15.000 ongevraagd opgestuurde manuscripten hooguit drie goed genoeg zijn voor publicatie, dan gaat je tijd op aan het lezen, bellen en mailen van die 14.997 manuscripten waar je niks aan hebt. Dat gaat ten kosten van de tijd die uitgevers kunnen besteden aan het ontwikkelen van een manuscript tot een boek en het aan de man brengen daarvan. Bij vrijwel alle uitgevers die nog wel manuscripten aannemen, hoef je na een ontvangstbevestiging dan ook niet te verwachten dat je binnen drie maanden bericht krijgt.

Gaat Nederland Amerika achterna?
In de Verenigde Staten kunnen schrijvers niet zomaar bij een uitgever terecht. Een Amerikaanse schrijver gaat daarom op zoek naar een literair agent. Een literair agent beoordeelt of een manuscript goed genoeg is voor publicatie. Als dat zo is, dan probeert de literair agent het manuscript te ‘verkopen’ bij de uitgevers waar hij of zij mee samenwerkt. Een literair agent heeft een goed netwerk in het literaire wereldje en fungeert zo als intermediair tussen schrijver en uitgever. Zijn taak is ook om er voor de schrijver een gunstig boekcontract uit te slepen.
In Nederland hebben we ook literair agents, maar slechts een deel van de gepubliceerde auteurs vindt via die route een uitgever. Van de Nederlandse literair agents is Sebes & Bisseling, denk ik, een van de grootste of in ieder geval bekendste literair agents in Nederland. Als je bedenkt dat een literair agent haar bestaansrecht ontleent aan het schakelen en makelen tussen auteur en uitgever, dan is het best wel vreemd dat uitgerekend deze literair agent een manuscriptenstop instelt.

waslijn1
Boze reacties op manuscriptenstop Sebes & Bisseling

In de boekenbijlage van de Volkskrant van 7 augustus staat dan ook dat Sebes & Bisseling veel commentaar krijgt op de beslissing geen manuscripten meer aan te nemen. De teneur van de berichten is: ‘In dat arrogante literaire wereldje draait het alleen nog maar om vriendjespolitiek, (…) En wie geen netwerk heeft is kansloos.’ Ik ben het daar niet helemaal mee eens, maar er zit wel wat in. Als je bekende Nederlander bent of je hebt een goede ingang bij een uitgever, dan heb je toch een streepje voor. En is het niet juist de taak van een literair agent pareltjes te ontdekken tussen aspirant-auteurs zonder een goed netwerk?

Wat je moet doen om je manuscript aan de man te brengen
Willem Bisseling bestrijdt in de krant dat een schrijver zonder netwerk kansloos is. Op de vraag wat je als schrijver dan wèl moet doen om je manuscript aan de man te brengen, antwoordt hij: ‘bezoek lezingen, volg een cursus, kijk wat anderen doen.’ Ja, sorry, maar dat klinkt wel een beetje alsof hij er al vanuit gaat dat iemand die zo onnozel is zijn manuscript ongevraagd toe te sturen er niks van kan.
Ook Esther Hendriks, redacteur van uitgeverij De Arbeiderspers, bestrijdt het idee dat een aankomend schrijver zonder netwerk het niet redt in het literaire wereldje. In De Volkskrant adviseert ze een cultureel festival te bezoeken of eens iets voor te lezen op een literaire avond. Tja, dat noem ik dan toch netwerken. Gelukkig gaf ze twee tips die ook voor minder extraverte schrijvers haalbaar zijn:
1. Doe mee aan schrijfwedstrijden en
2. Stuur een verhaal op naar een literair tijdschrift.

Dat zijn sowieso goede tips, want zelfs als je eenmaal een uitgever hebt gevonden, dan zul je toch vooral zelf voor de promotie van je boek moeten zorgen. Daar kan het opbouwen van naamsbekendheid natuurlijk erg bij helpen.

1000 Resterende tekens